VWD I STOMATOLOGIJA
Pacijenti s poremećajima krvarenja kao što su hemofilija ili von Willebrandova bolest (VWD) izloženi su povećanom riziku od oralnog krvarenja, uključujući krvarenje tokom rutinske nege zuba.1,2 Do krvarenja može doći čak i nakon pranja zuba ili čišćenja koncem, a strah od krvarenja može sprečavati pacijente u održavanju kvalitetne oralne higijene i redovnoj poseti stomatologu.2-4 Čak i pacijenti koji posećuju stomatologa mogu osećati strah od stomatoloških zahvata zbog prethodnih loših iskustava ili zabrinutosti da neće dobiti odgovarajući tretman.4 Štaviše, mnogi pacijenti s VWD-om nisu dijagnostikovani i nisu svesni da im krvarenje nije normalno.5
Rizik od krvarenja i posledična anksioznost pridonose lošem zdravlju zuba kod dece i adolescenata s poremećajima krvarenja.2 Bez odgovarajuće edukacije i lečenja, ti pacijenti mogu ući u začarani krug učestalog krvarenja desni, zanemarene nege zuba i pogoršanja oralnog zdravlja.3 Kako bi zaštitili svoje oralno zdravlje i kvalitet života, ti pacijenti i njihovi roditelji zavise od stomatologa od poverenja, koji im pruža edukaciju o preventivnoj nezi i osigurava redovne preglede.
Uloga stomatoloških radnika
Kao pružatelj stomatološke nege, u jedinstvenoj ste poziciji da prepoznate pacijente kojima bi mogla koristiti dodatna dijagnostička analiza poremećaja krvarenja. Za mnoge ljude su posete stomatologu jedini redovan kontakt sa zdravstvenim sistemom.2 Štaviše, za mnoge pacijente vađenje zuba često može biti prva operacija, a time i velik hemostatički šok. Stoga prekomerno krvarenje tokom ili nakon takve procedure može biti prva prilika za dijagnozu neidentifikovanog poremećaja krvarenja.
Dijagnostikovanje VWD-a je i dalje težak zadatak zbog nedostatka svesti i složenosti dijagnostičke analize.5 Ako ste nedavno primetili neočekivano krvarenje kod pacijenata, preporučujemo da s pacijentom uradite naš test krvarenja. Test će pokazati da li su indikovane dalje pretrage, a vašem pacijentu bi mogao promeniti život!
S obzirom na to da pacijenti s poremećajima krvarenja mogu izbegavati stomatološke preglede zbog straha od krvarenja, treba podsticati redovne kontrole kako bi se zaštitilo oralno zdravlje i kvalitet života pacijenata.4 Stomatolozima koji žele da leče pacijente s poremećajima krvarenja dostupne su preporuke za lečenje.3,6 Uopšteno, stomatološko lečenje pacijenata s VWD-om slično je lečenju pacijenata s hemofilijom.3 Rutinska nehirurška terapija većinom se može pružiti u opštoj stomatološkoj ordinaciji nakon konsultacije s hematologom, posebno kod pacijenata s blagim VWD-om.3 Samo lečenje pacijenata s umerenom ili teškom bolešću, kao i invazivne stomatološke zahvate treba sprovoditi u bolničkom okruženju i prema planu lečenja.3,6
Da biste pronašli najbliži centar za lečenje hemofilije, kliknite ovde. VWDtest.com uz to nudi dodatne informacije o etiologiji, dijagnostikovanju i lečenju VWD-a, kao i uvid u tipičan put pacijenta s VWD-om.
Literatura
- de Wee EM, et al. Thromb Haemost 2012; 108:683-92.
- Brown MC et al. Haemophilia 2022; 28:73-9.
- Anderson JAM et al. Br Dent J 2013; 215:497-504.
- Kalsi H et al. Haemophilia 2012; 18:510-5.
- WFH smjernice za stomatološko liječenje pacijenata s nasljednim poremećajima krvarenja; https://elearning.wfh.org/resource/guidelines-for-dental-treatment-of-patients-with-inherited-bleeding-disorders/; posljednji pristup u novembru 2022.
Prikaz slučaja u oblasti stomatologije
Simptomi krvarenja kod pacijenta s VWD-om tokom i nakon vađenja kutnjaka.
- 16-godišnji mladić je dobio krvarenje nakon vađenja kutnjaka kod svog lokalnog stomatologa.
- Kvarenje je nastupilo odmah nakon vađenja zuba, ali su odgovarajući šavovi zaustavili krvarenje i pacijent je poslat kući.
- Kvarenje je ponovno počelo 6 sati kasnije, pa je pacijent upućen na hitno odeljenje njegove lokalne pedijatrijske bolnice.
- Pacijent je primio lokalno lečenje traneksamičnom kiselinom, koja nije zaustavila krvarenje.
Porodična i lična istorija pacijenta pokazala je manja krvarenja. Njegov otac prijavio je epistaksu koja se ponavljala od detinjstva i veliko krvarenje nakon tonzilektomije, što je zahtevalo transfuziju krvi. Pacijent je prijavio ponovljenu epistaksu i česte ekhimoze nakon manje traume. Laboratorijske pretrage pokazale su hemoglobin 13,8 g/dL, broj trombocita 119 000/μL, normalno protrombinsko i parcijalno tromboplastinsko vreme (13,2 odnosno 31,3 s), ali smanjeni nivo FVIII (32 U/dL) i aktivnost VWF >gt; 10 U/dL. Na osnovu ovih nalaza i činjenice da je manje krvarenje bilo lokalizovano, pacijent je lečen dezmopresinom (DDAVP) i tečnošću za ispiranje usta sa traneksamičnom kiselinom. Zabrinutost je nastala kada je doživio intenzivnu glavobolju, mučninu i trnjenje u rukama, tahikardiju i crvenilo lica od infuzije DDAVP-a.
Lečenje DDAVP-om može uzrokovati prolaznu trombocitopeniju kod pacijenata s tipom 2B VWD. Nakon ponovljenih laboratorijskih analiza i testova pretrage VWF-a, posumnjalo se da pacijent ima tip 2B VWD. Dalji testovi potvrdili su dijagnozu tipa 2B VWD. Kako je DDVAP u ovom slučaju bio neefikasan, lečenje pacijenta je promenjeno na VWF koncentrat, koji je zaustavio krvarenje.
Uloga stomatološke nege u dijagnostikovanju i podršci lečenju VWD-a
- Oralno zdravlje vrlo je važno za pacijente s VWD-om jer mogu patiti od čestih oralnih krvarenja nakon pranja zuba ili čišćenja zubnim koncem
- Za mnoge pacijente s VWD-om, stomatolog je prvi zdravstveni radnik koji može primetiti simptome poremećaja krvarenja
- Pravovremena i tačna dijagnoza ključna je za uspešno lečenje krvarenja
- Stomatolozi su zato ključni u prepoznavanju znakova i pokretanju dijagnostičkog procesa: počevši s procenom porodične i lične istorije krvarenja pacijenta
- Upoznavanje pacijenta s resursima kao što je online BAT
- Pomnim praćenjem pacijenata, stomatolozi mogu da imaju ključnu ulogu u podršci lečenju bolesti, zajedno s hematolozima, kako bi se sprečili problemi sa zubima